10 jaar Tony's blog #5: chocoladecrimineel zonder dat je ‘t weet

We horen je denken: ‘huh, ik?’ Ja, jij. Je weet ’t misschien niet.. maar met die hap chocolade die je net (of gisteren) nam kun je zomaar medeplichtig zijn aan chocoladecriminaliteit. Afhankelijk van welke chocolade je eet, houd je namelijk de criminele activiteiten van de gevestigde chocolade-orde in stand. En dat deed je vast niet bewust..

Weet je nog hoe Tony’s Chocolonely tien jaar geleden ontstond? Hoe journalist Teun van de Keuken van de Keuringsdienst van Waarde probeerde duidelijk te maken dat we met het eten van chocolade allemaal meewerken om slavernij op de cacaoplantages in stand te houden? Hij gaf zichzelf aan als chocoladecrimineel na het eten van een aantal chocoladerepen. Hij begon een rechtszaak tegen zichzelf. Want als chocolade-eters schuldig zijn, dacht hij, dan moeten de chocoladebedrijven wel veranderen.

In diezelfde tijd spanden belangenorganisaties in de USA ook een rechtszaak aan, vanuit dezelfde frustratie als die van Teun. Niet tegen henzelf.. Maar tegen een aantal van de grote chocoladegiganten. Nestlé, ADM en Cargill werden aangeklaagd voor het verwerken en verkopen van cacao geoogst door kindslaven. En.. er lopen meer vergelijkbare aanklachten tegen bijvoorbeeld Mars en Hershey’s.

De chocoladegiganten vechten al jarenlang om ervoor te zorgen dat de aangespannen rechtszaken niet voor hoeven te komen. Bijvoorbeeld omdat ‘het gebruik van kindslaven’ in Afrika plaats vindt, en dat is buiten hun juridische plaats van vestiging. Echt? Ja, echt. Een mooi voorbeeld van je kop in een berg cacaobonen steken. Want al in 2001 beloofden dezelfde bedrijven om de ergste vormen van kinderarbeid volledig uit te roeien in het Harkin Engel protocol. En.. so far, not so good.. want er werken in 2015 met name in Ivoorkust zelfs meer kinderen onder illegale en gevaarlijke omstandigheden op de cacaoplantages dan ooit tevoren volgens het onderzoek van Tulane University.

Twee weken geleden verscheen het bericht in de Independent dat de rechtszaak tegen Nestlé, ADM en Cargill nu, zo’n tien jaar later, toch mag voorkomen. Voor ons een bevestiging van het probleem waartegen wij strijden, slavernij en uitbuiting in de cacao-industrie. Wij willen dat bedrijven hun verantwoordelijkheid nemen in plaats van te vechten om eronder uit te komen!

Wij willen dat 100% slaafvrije chocolade normaal wordt, en al het andere niet normaal. De uitkomst van deze rechtszaak zou minimaal moeten zijn, dat de norm gesteld wordt dat een bedrijf verantwoordelijk is voor z’n hele keten en dus ook voor de problemen aan het begin van de cacao-keten. Op nog geen zes uur vliegen van ons vandaan. In Afrika.

De macht in de cacao-industrie is in handen van een paar grote spelers, die allemaal wel een of ander sociaal of duurzaam programma hebben. Maar deze losse initiatieven zijn niet gericht op de grondoorzaken van ‘t probleem en tellen niet op. Wetgeving zou bedrijven moeten verplichten om transparant te zijn over hun keten en aan te tonen wat zij doen om slavernij en uitbuiting te voorkomen. Daarom volgen we deze rechtszaak op de voet.